monumenta.ch > Hieronymus > 2 > sectio 6 > Psalmi, 85 > bsbClm6224.411 > sectio 12 > sectio 11 > sectio 2 > sectio > Isaias, 53 > sectio 8 > sectio 48 > csg457.103 > sectio 6 > sectio 5 > csg51.133 > sectio 14 > sectio 12 > csg458.119 > sectio 13 > uwbM.p.th.q.1a.37 > 9 > bnfGrec107.473 > Lucas, 8 > sectio 9 > csg51.209 > bnf10439.7 v > bnf9389.238 > sectio 9 > sectio > sectio 11 > sectio 3 > bnfGrec107.687 > sectio 31 > sectio 27 > sectio 18 > 106 > uwbM.p.th.q.1a.189 > sectio 40 > sectio 23 > sluMscr.Dresd.A.145.b.114 > sectio 21 > sectio 27 > Psalmi, 9 > sectio 14 > sectio 5 > Daniel, 7 > csg42.133 > sectio 7 > sectio 15 > sectio 19 > sectio 38 > Ioannes, 9 > uwbM.p.th.f.68.208 > bnf9389.377 > sectio 4 > Ieremias, 9 > csg457.70 > bnf10439.14 v > sectio 12 > sectio 42 > sectio 11 > sectio 3 > uwbM.p.th.f.68.180 > sectio 23 > bsbClm6224.136 > 139 > sectio 37 > sectio 14 > sectio > sectio 34 > sectio > sectio 13 > sectio 28 > sectio > bnf9389.130 > bsbClm6343.20 > bnf11947.199 r > sectio 24 > sectio 9 > sectio 62 > sectio 8 > sectio 6 > 10 > bnf10439.205 r > csg458.126 > sectio 21 > sectio > sectio 27 > csg457.74 > sectio 9 > csg575.1 > sectio 12 > sectio 31 > bkeCod.15.93r > sectio 35 > sectio > sectio 22 > sectio 20 > sectio 49 > csg457.63 > Actus, 4 >
>>> Seneca Maior, Controversiae, 4, Casus I
Praefatio
0 Seneca Novato, Senecae, Melae filiis salutem 1 Quod munerarii solent facere, qui ad expectationem populi detinendam nova paria per omnes dies (dis)pensant, ut sit, quod populum et delectet et revocet, hoc ego facio: non semel omnes produco. aliquid novi semper habeat libellus, ut non tantum sententiarum vos sed etiam auctorum novitate sollicitet. acrior est cupiditas ignota cognoscendi quam nota repetendi. hoc in histrionibus, in gladiatoribus, in oratoribus, de quibus modo aliquid fama promisit, in omnibus denique rebus videmus accidere: ad nova homines concurrunt, ad nota non veniunt. 2 non tamen expectationem vestram macerabo singulos producendo; liberaliter hodie et plena manu faciam. POLLIO ASINIUS numquam admissa multitudine declamavit, nec illi ambitio in studiis defuit; primus enim omnium Romanorum advocatis hominibus scripta sua recitavit. et inde est, quod LABIENUS, homo (tam) mentis quam linguae amarioris, dixit: 'ille triumphalis senex ACHROASEIS suas [id est declamationes suas] numquam populo commisit, ' sive quia parum in illis habuit fiduciam sive, quod magis crediderim, tantus orator inferius id opus ingenio suo duxit et exerceri quidem illo volebat, gloriari fastidiebat. 3 Audivi autem illum et viridem et postea iam senem, cum Marcello Aesernino, nepoti suo, quasi praeciperet. audiebat illum dicentem et primum disputabat de illa parte quam Marcellus dixerat: praetermissa ostendebat, tacta leviter implebat, vitiosa coarguebat; deinde dicebat partem contrariam. floridior erat aliquanto in declamando quam in agendo. illud strictum eius et asperum et nimis iratum in censendo iudicium adeo cessabat, ut in multis illi venia opus esset, quae ab ipso vix impetrabatur. 4 Marcellus, quamvis puer, iam tantae indolis erat, ut Pollio ad illum pertinere successionem eloquentiae suae crederet, cum filium Asinium Gallum relinqueret, magnum oratorem, nisi illum, quod semper evenit, magnitudo patris non produceret sed obrueret. Memini intra quartum diem, quam Herium filium amiserat, declamare eum nobis, sed tanto vehementius quam umquam, ut appareret hominem natura contumacem cum fortuna sua rixari. nec quicquam ex ordine vitae solito remisit. 5 itaque cum mortuo in Syria C. Caesare per codicillos questus esset divus Augustus, ut erat mos illi clementissimo viro, non civiliter tantum sed etiam familiariter, quod in tam magno et recenti luctu suo homo carissimus sibi pleno convivio cenasset, rescripsit Pollio: 'eo die cenavi, quo Herium filium amisi. ' quis exigeret maiorem ab amico dolorem quam a patre? 6 O magnos viros, qui fortunae succumbere nesciunt et adversas res suae virtutis experimenta faciunt! declamavit Pollio Asinius intra quartum diem, quam filium amiserat; praeconium illud ingentis animi fuit malis suis insultantis. at contra Q. HATERIUM scio tam imbecillo animo mortem Sexti fili tulisse, ut non tantum recenti dolori cederet sed veteris quoque et oblitterati memoriam sustinere non posset. memini, cum diceret controversiam de illo, qui a sepulchris trium filiorum abstractus inuriarum agit, mediam dictionem fletu eius interrumpi. deinde tanto maiore impetu dixit, tanto miserabilius, ut appareret, quam magna interim pars esset ingenii dolor. 7 Declamabat autem Haterius admisso populo ex tempore; solus omnium Romanorum, quos modo ipse cognovi, in Latinam linguam transtulit Graecam facultatem. tanta erat illi velocitas orationis, ut vitium fieret. itaque divus Augustus optime dixit: 'Haterius noster sufflaminandus est. ' adeo non currere sed decurrere videbatur. nec verborum illi tantum copia sed etiam rerum erat: quotiens velles eandem rem et quamdiu velles diceret, aliis totiens figuris, aliis tractationibus, ita ut regi posset nec consumi. 8 regi autem ab ipso non poterat, ideoque libertum habebat, cui pareret. sic ibat, quomodo ille aut concitaverat eum aut refrenaverat: iubebat eum ille transire, cum aliquamdiu locum dixerat; transibat. insistere iubebat eidem loco; permanebat. iubebat epilogum dicere; dicebat. in sua potestate habebat ingenium, in aliena modum. 9 dividere controversiam putabat ad rem pertinere, si illum interrogares; non putabat, si audires. is illi erat ordo, quem impetus dederat; non dirigebat se ad declamatoriam legem nec verba custodiebat. quaedam enim scholae iam quasi obscena refugiunt, nec, si qua sordidiora sunt aut ex cotidiano usu repetita, possunt pati. ille in hoc scholasticis morem gerebat, ne verbis calcatis et obsoletis uteretur, sed quaedam antiqua et a Cicerone dicta, (a) ceteris deinde deserta dicebat, quae ne ille quidem orationis citatissimae cursus poterat abscondere. adeo quicquid insolitum est etiam in turba notabile est. 10 hoc exempto nemo erat scholasticis nec aptior nec similior, sed, dum nihil vult nisi culte, nisi splendide dicere, saepe incidebat in ea, quae derisum effugere non possent. memini illum, cum libertinum reum defenderet, cui obiciebatur, quod patroni concubinus fuisset, dixisse: 'impudicitia in ingenuo crimen est, in servo necessitas, in liberto officium. ' res in iocos abiit: 'non facis mihi officium' et 'multum ille huic in officiis versatur'. ex eo impudici et obsceni aliquamdiu officiosi vocitati sunt. 11 memini et illam contradictionem sic ab illo positam magnam materiam Pollionis Asinii et tunc Cassi Severi iocis praebuisse: 'at' inquit 'inter pueriles condiscipulorum sinus lasciva manu obscena iussisti. ' et pleraque huius generis illi obiciebantur. multa erant, quae reprehenderes, multa quae suspiceres, cum torrentis modo magnus quidem sed turbidus flueret. redimebat tamen vitia virtutibus et plus habebat quod laudares quam cui ignosceres, sicuti in ea, in qua flevit, declamatione.
Seneca Maior HOME
>>> Seneca Maior, Controversiae, 4, Casus I
monumenta.ch > Hieronymus > 2 > sectio 6 > Psalmi, 85 > bsbClm6224.411 > sectio 12 > sectio 11 > sectio 2 > sectio > Isaias, 53 > sectio 8 > sectio 48 > csg457.103 > sectio 6 > sectio 5 > csg51.133 > sectio 14 > sectio 12 > csg458.119 > sectio 13 > uwbM.p.th.q.1a.37 > 9 > bnfGrec107.473 > Lucas, 8 > sectio 9 > csg51.209 > bnf10439.7 v > bnf9389.238 > sectio 9 > sectio > sectio 11 > sectio 3 > bnfGrec107.687 > sectio 31 > sectio 27 > sectio 18 > 106 > uwbM.p.th.q.1a.189 > sectio 40 > sectio 23 > sluMscr.Dresd.A.145.b.114 > sectio 21 > sectio 27 > Psalmi, 9 > sectio 14 > sectio 5 > Daniel, 7 > csg42.133 > sectio 7 > sectio 15 > sectio 19 > sectio 38 > Ioannes, 9 > uwbM.p.th.f.68.208 > bnf9389.377 > sectio 4 > Ieremias, 9 > csg457.70 > bnf10439.14 v > sectio 12 > sectio 42 > sectio 11 > sectio 3 > uwbM.p.th.f.68.180 > sectio 23 > bsbClm6224.136 > 139 > sectio 37 > sectio 14 > sectio > sectio 34 > sectio > sectio 13 > sectio 28 > sectio > bnf9389.130 > bsbClm6343.20 > bnf11947.199 r > sectio 24 > sectio 9 > sectio 62 > sectio 8 > sectio 6 > 10 > bnf10439.205 r > csg458.126 > sectio 21 > sectio > sectio 27 > csg457.74 > sectio 9 > csg575.1 > sectio 12 > sectio 31 > bkeCod.15.93r > sectio 35 > sectio > sectio 22 > sectio 20 > sectio 49 > csg457.63 > Actus, 4 >